Uygunluk Değerlendirme Akreditasyonu Yönetmeliği

[Misafir]

UYGUNLUK DEĞERLENDİRME KURULUŞLARININ AKREDİTASYONU HAKKINDA YÖNETMELİK



Türk Akreditasyon Kurumu

Resmi Gazete Tarihi: 02/10/2001

Resmi Gazete Sayısı: 24541

Amaç

Madde 1 - Bu Yönetmelik; Türk Akreditasyon Kurumu (TÜRKAK) tarafından akredite edilen uygunluk değerlendirme kuruluşlarının; yeterli, güvenilir ve saygın olarak hizmet vermelerini temin etmek amacıyla uymaları gereken kuralları düzenlemek için hazırlanmıştır.

Kapsam

Madde 2 - Bu Yönetmelikte açıklanan tedbirler ve kurallar; Türk Akreditasyon Kurumu (TÜRKAK) tarafından akredite edilen, uygunluk değerlendirme kuruluşlarının faaliyetlerini ve bu faaliyetleri gerçekleştiren kuruluşların akreditasyon süreci içinde uymaları gereken usul ve esasları kapsar.

Hukuki Dayanak

Madde 3 - Bu Yönetmelik, 27/10/1999 tarihinde kabul edilen, 04/11/1999 tarihli ve 23866 sayılı Resmî Gazetede yayımlanan 4457 sayılı Türk Akreditasyon Kurumu Kuruluş ve Görevleri Hakkında Kanun gereğince hazırlanmıştır.

Bu Yönetmelikte yer alan usul ve esasların uygulanması, Türk Akreditasyon Kurumu (TÜRKAK) tarafından hazırlanan tebliğlerle düzenlenir.

İlgili Dokümanlar

Madde 4 - Akredite edilen faaliyetleri gerçekleştiren uygunluk değerlendirme kuruluşlarının, yapıları ve çalışmaları ile ilgili şartlar aşağıda belirtilen dokümanlarda (standardlarda) mevcuttur.

- TS EN ISO/IEC 17025:2000: Deney ve Kalibrasyon Laboratuvarlarının Yeterliliği için Genel Şartlar

- TS EN 45004:1997: Çeşitli Tipteki Muayene Kuruluşlarının Çalıştırılmaları için Genel Kriterler

- TS EN 45011: Ürün Belgelendirmesi Yapan Belgelendirme Kuruluşları için Genel Kriterler (EN 45011:1998 Standardı esas alınarak hazırlanan baskısı)

- TS EN 45012: Kalite Sistem Belgelendirmesi Yapan Belgelendirme Kuruluşları için Genel Kriterler (EN 45012:1998 Standardı esas alınarak hazırlanan baskısı)

- TS EN 45013:1993: Personel Belgelendirmesi Yapan Belgelendirme Kuruluşları için Genel Kriterler

Kısaltmalar ve Tanımlar

Madde 5 - Bu Yönetmelikte geçen;

TÜRKAK: Türk Akreditasyon Kurumunu,

TS: Türk Standardını,

EN: Avrupa Standardını,

ISO: Uluslararası Standardizasyon Teşkilatını,

Uygunluk Değerlendirmesi : Bir ürün, işlem veya hizmetin belirli kuralları karşılayıp karşılamadığının sistematik olarak incelenmesini,

Uygunluk Değerlendirme Kuruluşu: Bir ürün, işlem veya hizmetin belirli kuralları karşılayıp karşılamadığının sistematik olarak incelenmesini yapan kuruluşu,

Akreditasyon: TÜRKAK tarafından; laboratuvarların, muayene ve belgelendirme kuruluşlarının ulusal ve uluslararası kabul görmüş teknik kriterlere göre değerlendirilmesi, yeterliliğinin onaylanması ve düzenli aralıklarla denetlenmesini, ifade eder.

Genel Hükümler

Madde 6 - Türk Akreditasyon Kurumu (TÜRKAK) 4457 sayılı Kanunla kurulmuş idari ve mali özerkliği haiz Başbakanlıkla ilgili tüzel bir kişiliktir. Aşağıdaki uygunluk değerlendirme kuruluşlarını akredite etmekle görevlendirilmiştir:

- Seyyar hizmet verenler dahil, deney ve kalibrasyon laboratuvarları,

- Muayene kuruluşları,

- Sistem belgelendirme kuruluşları,

- Ürün/Hizmet belgelendirme kuruluşları,

- Personel belgelendirme kuruluşları.

TÜRKAK;

a) Akreditasyon için belirlenmiş temel ve özel şartlara uygunluk sağladığı yapılan denetimlerde tespit edilen,

b) Akreditasyon işlemleri için tespit edilen ücretleri ve giderleri ödeyen,

c) Akreditasyon sisteminin talep ettiği diğer tedbirleri alan uygunluk değerlendirme kuruluşlarını akredite eder.

TÜRKAK, verdiği akreditasyonun denetimi ve gözetimi için gerekli tedbir ve usulleri geliştirir ve uygular. Akreditasyon faaliyetlerinin güvenilirliğini ve saygınlığını garanti altına almak için, gerek duyulan işlemleri ve ek tedbirleri yürürlüğe koyma hakkını saklı tutar.

TÜRKAK, yapılan akreditasyon faaliyetleri sırasında elde ettiği, akredite edilen tarafa ait bilgileri mahfuz tutar ve akredite edilen taraftan izin almaksızın üçüncü taraflara aktarmaz.

Akredite Kuruluşların Uyması Gerekli Şartlar

Madde 7 - Uygunluk değerlendirme kuruluşlarının akredite edilmeleri için uymaları gereken düzenlemeler, TÜRKAK Yönetim Kurulunca Resmî Gazete aracılığı ile tebliğ edilir. Akredite edilen bir uygunluk değerlendirme kuruluşu; müşterilerine, akredite edilmiş olduğu konu için belirlenmiş akreditasyon şartlarına uygun bir hizmet vermekle mükelleftir.

Akredite edilen kuruluş;

a) Her zaman akreditasyon şartlarına uygun çalışmalı,

b) Sadece, akreditasyon belgesinde belirtilen çalışma konuları için akredite olduğunu beyan etmeli,

c) Vermekte olduğu uygunluk değerlendirmesi hizmetlerinin, akredite edilen kapsamı ile akreditasyon dışında kalan kapsamı arasında müşterilerin rahatça ayırım yapmasına yardımcı olacak şekilde prosedürler oluşturmalı ve uygulamalı,

d) Akreditasyonla ilgili başvuru, denetim, yıllık ücret ve diğer hizmet karşılığı talep edilen ücretleri TÜRKAK'a gecikmeden ödemeli,

e) Verilen akreditasyon belgesi ve kullanımına sözleşme ile tahsis edilen akreditasyon markasını; yanıltıcı ve akreditasyonun ciddiyeti ile bağdaşmayan şekilde kullanmamalı ve TÜRKAK'ın bu konuda yapacağı ikaz ve talepleri dikkate alıp düzeltici işlem gerçekleştirmeli,

f) Akreditasyonun iptali veya geri çekilmesi halinde, akredite edilmişlik halini gösteren materyalin kullanımını derhal durdurmalı ve akredite kuruluş statüsünü vurgulayan reklamlara son vermeli,

g) TÜRKAK'ın uygun karşılamayacağı şekildeki reklam, promosyon çalışmaları, kamuoyu bilgilendirme faaliyetlerinde; akredite edilmişlik halini kullanmamalı, bu konuda TÜRKAK'dan gelecek bir düzeltme talebinin ve ikazın gereğini yapmalı,

h) Akredite edildiği uygunluk değerlendirmesi faaliyetlerini kapsayan yeterli bir mesleki sorumluluk sigortasına sahip olmalıdır.

Akreditasyonun Sorumluluk Sınırı

Madde 8 - Bir uygunluk değerlendirme kuruluşunun akredite edilmiş olması kuruluşun müşterisi ile yaptığı sözleşmelerde yer alan sorumluluklarının bir kısmının TÜRKAK tarafından üstlenilmesi veya TÜRKAK'a aktarılması anlamına gelmez.

Akredite olmak, uygunluk değerlendirme kuruluşunun teknik yeterliliği ve saygınlığını ifade eden bir haldir. Ancak; akredite edilen kuruluşun yeterliliği, sunacağı hizmetin tatminkar olacağına dair TÜRKAK tarafından verilen bir garanti değildir.

Şikayet ve İtirazlar

Madde 9 - Uygunluk değerlendirme kuruluşları; başta akreditasyon faaliyetleri olmak üzere, TÜRKAK'a ilgili konularda şikayet ve itiraz hakkına sahiptirler. Ayrıca; akredite olmuş uygunluk değerlendirme kuruluşlarının akredite oldukları kapsam dahilinde, verdikleri hizmetle ilgili, özel ve tüzel kişiler de şikayette bulunabilirler. Şikayetler yazılı veya sözlü olarak yapılabilir. Sözlü olarak yapılan şikayetler ilgili TÜRKAK personeli tarafından şikayet sahibinin de onayı alınarak yazılı hale getirilir.

TÜRKAK kararlarına karşı yapılacak itiraz başvuruları; kararın bildirim tarihinden itibaren 30 gün içerisinde yazılı olarak yapılmalıdır. Bir itiraz başvurusunun TÜRKAK tarafından etkin bir biçimde ele alınması için aşağıdaki bilgileri içermesi gerekir:

- İtiraz konusu kararın tarih ve numarası,

- Konuyla ilgili TÜRKAK çalışanlarının ve denetçilerin isimleri,

- Kararın kabul edilmeme nedenleri,

- Başvuruyu yapan firma ve kişinin ismi,

- TÜRKAK'ın daha fazla bilgi alabileceği kişinin adres, telefon ve faks numaraları.

Şikayet veya itiraz başvurusundan hemen sonra, TÜRKAK tarafından başvuru sahibine; başvurunun alındığı kayıt numarası ile Genel Sekreter ve başvuruyu izleyecek TÜRKAK personelinin isminin belirtildiği bir onay yazısı gönderilir. Şikayet veya itiraz sahibi; konunun ele alındığı sürecin herhangi bir aşamasında, TÜRKAK tarafından yapılan işlemler hakkında bilgi almak için başvuruda bulunabilir.

Şikayet ve itirazlar; TÜRKAK bünyesinde, Genel Sekreterlikle ilişkilendirilmiş olan Şikayet ve İtirazları Değerlendirme Kurulu tarafından değerlendirilir. Bu değerlendirme, TÜRKAK'ın tarafsızlığını, dürüstlüğünü, bağımsızlığını ve akreditasyon sisteminin kabul edilirliğini olumsuz etkilememek koşuluyla, her türlü verinin objektif olarak ele alınmasıyla yapılır. TÜRKAK Yönetim Kurulu, ilgili değerlendirmeler ve yürürlükteki prosedürler ışığında; şikayet, anlaşmazlık ve itirazları karara bağlar. Alınan kararlar en kısa sürede TÜRKAK Genel Sekreteri tarafından ilgili taraflara yazı ile bildirilir.

TÜRKAK politikasına göre -uygulamada olanaklı ise- şikayet ve itirazların başvurudan itibaren bir ay içinde çözümlenmesi esastır.

Meydana Gelen Değişikliklerin Bildirimi

Madde 10 - Akredite edilen bir kuruluş aşağıdaki değişikliklerin meydana gelmesi halinde bunları gecikmeksizin TÜRKAK'a bildirecektir:

a) Bünyesinde gerçekleşen kanuni, ticari ve kurumsal değişiklikler,

b) Yönetim kadrosunda gerçekleşen değişiklikler,

c) Politika ve prosedürlerde yapılan değişiklikler,

d) Yerleşimle ilgili değişiklikler,

e) Akredite edilen faaliyetlerle ilgili personel, teçhizat, mekan ve çevre şartlarına dair değişiklikler,

f) Akredite edilen hizmetlerin kapasitesini, kapsamını ve hizmet sunma kabiliyetini, akreditasyon şartlarına uyma yeteneğini etkileyen değişiklikler.

Sözleşme ile Kullanıma Tahsis Edilen Akreditasyon Markası

Madde 11 - Akredite edilen uygunluk değerlendirme kuruluşları; akreditasyon kapsamının belirtildiği bir sertifika ile birlikte, ilgili sözleşmede tanımlanan TÜRKAK Akreditasyon Markasını da kullanmaya hak kazanırlar. TÜRKAK Akreditasyon Markasının kullanımı ile ilgili şartlar aşağıda belirtilmiştir:

a) TÜRKAK Akreditasyon Markası; TÜRKAK tarafından yayınlanmış olan ilgili dokümanlarda belirtilen şekil, büyüklük, oran ve renkte olmalıdır. Marka, belirtilen şekil ve standartlara uymak kaydıyla elektronik ortamda da kullanılabilir.

b) TÜRKAK Akreditasyon Markası; akredite edilmiş kuruluşun kendi logosu ile birlikte, akreditasyon numarası ve akreditasyon kapsamı da belirtilmek suretiyle kullanılabilir.

c) TÜRKAK Akreditasyon Markası; uygunluk değerlendirme kuruluşunun akredite edilmiş faaliyetleri kapsamındaki; tüm sertifikalar, kalibrasyon, test ve belgelendirme sonuçlarını içeren raporlarda kullanılabilir. Akredite edilmemiş faaliyetlerle ilgili düzenlenen belge veya raporlarda kullanamaz.

d) Bir deney nesnesi veya ürün üzerinde TÜRKAK Akreditasyon Markası bulunamaz.

e) Markanın kullanılacağı; tüm doküman, reklam ve antetli kağıtlar TÜRKAK'a onaylatılmalıdır.

f) TÜRKAK Akreditasyon Markasının; yukarıda bahsi geçen dokümanlar dışında kullanılacağı durumlar için, TÜRKAK'tan onay alınmalıdır.

g) TÜRKAK Akreditasyon Markası; akreditasyonun geçerli olduğu sürece kullanılır. Akreditasyonun askıya alınması, geri çekilmesi ve iptalinden sonra kullanılamaz. Akredite bir kuruluş, akreditasyonun askıya alınması durumunda; üzerinde TÜRKAK Akreditasyon Markası bulunan sertifikaları, raporları ve kalibrasyon etiketlerini kullanmaya hemen son vermelidir. Mevcut dokümanların dağıtımını broşürlerle sınırlamalıdır. Akreditasyonun kısmi olarak askıya alınması durumunda ise aynı şartlar askıya alınan alan için geçerlidir.

h) Akreditasyonun geri alınması durumunda uygunluk değerlendirme kuruluşu üzerinde TÜRKAK Akreditasyon Markası bulunan bütün malzemelerin kullanımını ve dağıtımını hemen durdurmalıdır.

i) TÜRKAK Akreditasyon Markasının kullanılması ile ilgili hususları yerine getirmeyenlerin belgeleri askıya alınabilir veya geri çekilebilir ve cezai müeyyideler uygulanabilir.

Akreditasyonun Askıya Alınması

Madde 12 - TÜRKAK aşağıdaki hallerde akreditasyonu askıya alabilir:

a) Madde 10 da belirtilen değişikliklerin meydana gelmesi,

b) Akredite kuruluşun sözleşmede belirtilen yükümlülükleri yerine getirmemesi,

c) Gözetim denetimi sırasında önemli uygunsuzlukların bulunması,

d) Grev, lokavt, tabii afetler ve laboratuvar cihazlarının arızalanması gibi mücbir sebeplerden dolayı akredite kuruluşun çalışamaz durumda olması,

e) Akredite edilen kuruluşun askıya alma için resmi başvurusu,

f) Kuruluşun şikayetle ilgili kayıtlarında değişiklik yapması,

g) Verilen akreditasyon belgesi ve kullanımına sözleşme ile tahsis edilen TÜRKAK Akreditasyon Markasını yanıltıcı ve akreditasyonun ciddiyeti ile bağdaşmayan şekilde kullanması ve TÜRKAK'ın bu konuda yapacağı ikaz ve talepleri dikkate alıp düzeltici işlem gerçekleştirmemesi,

h) TÜRKAK'ın uygun karşılamayacağı şekildeki reklam, promosyon çalışmaları, kamuoyu bilgilendirme faaliyetlerinde akredite edilmişlik halini kullanması, bu konuda TÜRKAK'dan gelecek bir düzeltme talebinin ve ikazın gereğini yapmaması,

i) TÜRKAK'a karşı mali sorumluluklarını yerine getirememesi,

j) TÜRKAK tarafından bildirilen yenilenmiş şartların yürürlüğe gireceği tarihin belirtilmesi ve gerekli tedbirlerin alınmasının talep edilmesine rağmen, yapılan değişikliklere uygunluk sağlamada başarısızlık.

Akredite edilen kuruluş; akreditasyonun askıya alınması durumunda, akredite edilmişlik halini gösteren materyalin kullanımını derhal durdurmalı ve akredite kuruluş statüsünü vurgulayan reklamlara son vermelidir. Akredite edilen kuruluş akreditasyon belgesinin askıya alınması kararına, usulüne uygun şekilde itirazda bulunabilir. Askıya alma kararı, askı süresi de belirtilerek kararlaştırılır.

Düzeltici Faaliyetler

Madde 13 - Akredite edilen kuruluş akreditasyon şartlarını ihlal ettiği tespit edilen her türlü işlemini en kısa sürede uygun hale getirmek ve aldığı düzeltici tedbirleri TÜRKAK'a bildirmekle sorumludur.

Akreditasyonun Geri Alınması ve İptali

Madde 14 - TÜRKAK aşağıdaki hallerde akreditasyonu iptal ederek ilgili belgeyi geri alır ve akreditasyon markasının kullanımına dair sözleşmeyi fesheder:

a) Akreditasyonun askıya alınmasını gerektiren sebeplerin, gerekli düzeltici tedbirlerin yürürlüğe konmasına rağmen ortadan kaldırılamaması,

b) Akredite edilen kuruluşun gözetim denetiminde ciddi uygunsuzlukların tespit edilmesi,

c) Akredite edilen kuruluşun iptal için resmi başvurusu,

d) Akreditasyon şartlarında yapılan değişiklikler ve yeniliklere akredite edilen kuruluşun uygunluk sağlamaması veya yeni şartları yerine getirememesi,

e) Akredite edilen kuruluşun bu kapsamdaki hizmetlerine son vermesi,

f) Akredite edilen kuruluşun TÜRKAK'a karşı mali sorumluluklarını yerine getirememesi,

g) TÜRKAK ile akredite edilen kuruluşun mutabık kalacakları diğer gerekçelerin bulunması.

Akreditasyon belgesi geri alındığında; belgeyi iade eden kuruluş, akreditasyon kapsamında belgelendirmiş olduğu bütün taraflara bu durumu taahhütlü mektup ile bildirir. TÜRKAK gereken hallerde belgenin geri alınması hakkında ilan yayımlayabilir.

Akredite edilen kuruluş akreditasyon belgesinin geri alınması kararına usulüne uygun şekilde itirazda bulunabilir.

Akreditasyon ile İlgili Kurallarda Değişiklik Yapılması

Madde 15 - Akreditasyon şartlarında veya işlemlerinde değişiklikler yapılmasının gündeme gelmesi halinde;

a) Değişikliklerden etkilenecek akredite kuruluşlara yorum ve görüşlerini belirtmesi için imkan verilir.

b) Değişikliklerin uygulamaya gireceği tarih tespit edilir ve akredite kuruluşların kalite sistemlerini, değişikliklere uygun hale getirmeleri için gerekli olan süre tanınır.

c) Akredite edilmiş bütün kuruluşlara yenilenen şartların yürürlüğe gireceği tarih, resmi yazışma ile duyurulur ve gerekli tedbirleri almaları talep edilir.

Yapılan değişikliklere uygunluk sağlamada başarısız olan akredite kuruluşların akreditasyonları askıya alınabilir veya belgeleri geri alınarak sözleşmeleri iptal edilebilir.

Yürürlük

Madde 16 - Bu Yönetmelik yayımı tarihinde yürürlüğe girer.

Yürütme

Madde 17 - Bu Yönetmelik hükümlerini TÜRKAK Yönetim Kurulu yürütür.